ข้อมูล
ข้อมูลเป็นทรัพย์สินที่มีค่า มีการใช้ประโยชน์จากข้อมูลอย่างแพร่หลาย เราทุกคนต่างเป็นผู้ผลิตและผู้ใช้ข้อมูลในเวลาเดียวกัน เมื่อเรามองสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัว จะพบว่าสิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
ข้อมูล
ข้อมูล (Data) หมายถึง ข้อเท็จจริง หรือสิ่งที่ถือ หรือยอมรับว่าเป็นข้อเท็จจริง สำหรับใช้เป็นหลักอนุมาน หาความจริงหรือการคำนวณ (พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554)
องค์ประกอบของข้อมูล
ข้อมูลเชิงปริมาณ (Quantitative data) คือข้อมูลที่สามารถวัด หรือนับได้ทั้งสิ้นทั้งปวง เช่น อายุ, น้ำหนัก, ส่วนสูง
ข้อมูลเชิงคุณภาพ (Qualitative Data) อยู่ในรูปข้อความ อธิบายความหมาย บรรยายความคิดเห็น ความรู้สึก บทสัมภาษณ์
แหล่งข้อมูล
ข้อมูลปฐมภูมิ หมายถึง ข้อมูลที่ได้จากการเก็บรวบรวมหรือบันทึกจากแหล่งข้อมูลโดยตรง ซึ่งอาจจะได้สอบถาม การสัมภาษณ์ การสำรวจ การจดบันทึก ตลอดจนการจัดหามาด้วยเครื่องจักรอัตโนมัติต่างๆที่ดำเนินการจัดเก็บข้อมูลให้ได้ เช่น เครื่องอ่านรหัสแท่ง เครื่องอ่านแถบแม่เหล็ก ข้อมูลปฐมภูมิจึงเป็นข้อมูลพื้นฐานที่ได้มาจากจุดกำเนิดของข้อมูลนั้นๆ
ข้อมูลทุติยภูมิ หมายถึง ข้อมูลที่มีผู้อื่นรวบรวมให้แล้ว บางครั้งอาจจะมีการประมวลผล เพื่อเป็นสารสนเทศผู้ใช้ข้อมูลไม่จำเป็นต้องไปสำรวจเอง ดังตัวอย่างข้อมูลสถิติต่างๆ ที่หน่วยงานรัฐบาลทำไว้แล้ว เช่น สถิติจำนวนประชากรแต่ละจังหวัด สถิติการส่งออกสินค้า สถิติการนำเสนอสินค้า ข้อมูลเหล่านนี้มีการตีพิมพ์เผยแพร่เพื่อให้ใช้งานได้หรือนำเอาไปประมวลผลต่อ.
การรวบรวมข้อมูล
1. การสัมภาษณ์ (interview)
เป็นวิธีการที่เจ้าหน้าที่หรือพนักงานออกไปสัมภาษณ์ผู้ให้คำตอบและบันทึกคำตอบลงในแบบสอบถาม วิธีนี้นิยมใช้มากในการทำสำมะโนและสำรวจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศไทย เป็นวิธีที่ทำให้ได้ข้อมูลละเอียด พนักงานสัมภาษณ์สามารถชี้แจงหรืออธิบายให้ผู้ตอบเข้าใจคำถาม ทำให้ได้รับคำตอบตรงตามวัตถุประสงค์ แต่การจะได้คำตอบที่ดีขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่น ๆ เช่น ความสามารถของผู้ตอบในการเข้าใจคำถาม ความตั้งใจและความสุจริตใจในการให้คำตอบ ความสามารถของพนักงานในการสัมภาษณ์ได้อย่างละเอียดครบถ้วน และบันทึกคำตอบได้อย่างถูกต้อง และที่สำคัญที่สุดคือ ความซื่อสัตย์สุจริตของพนักงานสัมภาษณ์ที่จะไม่กรอกข้อมูลเอง ในทางปฏิบัติ ก่อนส่งเจ้าหน้าที่หรือพนักงานออกไปปฏิบัติงาน จะต้องมีการอบรมชี้แจงให้เข้าใจขั้นตอนการสัมภาษณ์ วัตถุประสงค์ของโครงการ คำจำกัดความหรือความหมายของคำต่าง ๆ ที่ใช้ในแบบสอบถาม และการกรอกแบบสอบถาม ซึ่งรายละเอียดเหล่านี้ได้กำหนดไว้ในคู่มือการปฏิบัติงานเก็บรวบรวมข้อมูล
2. การสังเกตการณ์ (Observation)
เป็นวิธีเก็บข้อมูลโดยการสังเกตโดยตรงจากปฏิกิริยา ท่าทาง หรือเหตุการณ์หรือปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในขณะใดขณะหนึ่ง และจดบันทึกไว้โดยไม่มีการสัมภาษณ์ วิธีนี้ใช้กันอย่างกว้างขวางในการวิจัย เช่น การศึกษาปฏิกิริยาของผู้ขับรถยนต์บนท้องถนนภายใต้สภาพการณ์จราจรต่าง ๆ ก็อาจส่งเจ้าหน้าที่ไปยืนสังเกตการณ์ได้ การสังเกตจำนวนลูกค้าและบันทึกปริมาณการขายของสถานประกอบการ โดยพนักงานเก็บภาษีของกรมสรรพากร เพราะการสัมภาษณ์ผู้ประกอบการถึงปริมาณการขายอาจไม่ได้ข้อมูลที่แท้จริง
3. การสำรวจ (Survey) ทำโดยสร้างแบบสำรวจที่กำหนดคำถามเพื่อค้นหาข้อมูล หรือความเห็นที่ต้องการ
4. การทดลอง (Experiment) เป็นการรวบรวมข้อมูลจากการทดลอง หรือการทดสอบที่มีการควบคุมปัจจัยบางประการ
5. การทบทวนเอกสาร (Document) เป็นการรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร รายงาน บทความ หรือแบบฟอร์มสำหรับรวบรวมข้อมูล
6. การสำมะโน (Census) เป็นการรวบรวมข้อมูลด้วยการสำรวจจากประชากรเกี่ยวกับเรื่องที่กำหนด เช่น สำนักงานสถิติแห่งชาติได้มีการสำมะโนประชากรและเคหะ
การประมวลผลข้อมูล
การประมวลผลข้อมูล (Data Processing) หมายถึง กระบวนการที่กระทำกับข้อมูลที่รวบรวมไว้ เพื่อให้ได้ข้อมูล หรือสารสนเทศที่อยู่ในรูปแบบที่ต้องการนำไปใช้
รูปแบบในกระบวนการประมวลผลข้อมูลในปัจจุบัน เป็นการประมวลผลด้วยเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์ เราเรียกข้อมูลที่นำเข้าสู่การประมวลว่า “ข้อมูลเข้า (Input)” และเรียกสิ่งที่ได้จากการประมวลผล (Process) ว่า “ข้อมูลออก (Output)”
การสร้างทางเลือกเพื่อตัดสินใจ
การตัดสินใจจะเกิดขึ้นเมื่อมีหลายทางเลือก และแต่ละทางเลือกจะนำไปสู่ผลลัพธ์ที่เหมือนหรือแตกต่างกันก็ได้ การตัดสินใจเป็นการประมวลผลอย่างหนึ่งที่ใช้การวิเคราะห์เชิงตรรกะในการประเมินผลลัพธ์ ว่าทางเลือกใดสามารถนำไปสู่เป้าหมายที่ต้องการได้อย่างเหมาะสมที่สุด
ขั้นตอนการตัดสินใจ
1. กำหนดเป้าหมายของการตัดสินใจ
2. รวบรวมข้อมูลและความรู้ที่เกี่ยวข้อง
3. กำหนดทางเลือกทั้งหมดที่เป็นไปได้
4. ประเมินทุกทางเลือก โดยใช้การวิเคราะห์เชิงตรรกะ
5. ตัดสินใจเลือกทางเลือกที่เหมาะสม